BATAVIA

I.

BATAVIA

sen insula Batavorum, Mosa parte quâdam Rheni receptâ, quae appellatur Vacalis, insulam efficit Batavorum, ut Caesar l. 4. Bell. Gall. c. 10. scribit. Vacalis vel Vahalis vulgo dicitur Wale vel Wael, Rhenus Rhyn. In Rheno ipso prope centum millium passuum in longitudinem nobilissima Batavarum insula et Canenesatum, art Plin. l. 4. c. 15. Nimirum ea insula a Batavis et Cannenefatibus incolebatur: sed qura maiorem insulae partem Batavi obtinebant, nomen ci suum dedêre, et dicta est insula Batavorum, ac Batavia. Id nos Tacitus docet in l. 4. Hist. c. 12. hisce verbis: Batavi, donec trans Rhenum agebant pars Cattorum.; seditione domesticâ pulsi extrema Gallicae arae vacua cultoribus simulque insulam inter vada sitam occupavêre: quam mare Oceanum a fvonte, Rhenus amnis tergum ac latera circumluit. Ibid. c. 15.

Caninefates partem insulae colunt; Cens origine, linguâ, virtute pur Batavis; nitmerô superantur. Eginhardus scribit, in Vita Caroli Magni, Vahalem fluvium Batavorum insulam a parte Meridiana praeterfluere. In tabula Theodosiana vocatur Patavia pro Batavia, et fluvine Patabus pro Batavus, (uti Dio Patavos Παταούους pro Batavos norninaverat:) ae ibidem Batavia sie describitur. Foro Hadriani 12. Flenio 18. Tablis 12. Caspingio 18. Grinnibus 6. Adduodecinuem 18. Ex quibus Forum Hadriani Voorburg nunc dicitur, quasi Foorburg: Flenium vel Flevum castellum Delft, oppidum elegantissirnum, impositum Fossae Flierensi, de Uliet sive Fliet dictae, ante 500. annos factae, ut ait Grotius adversus Cluverium, qyi Fossam Corbulonis eam esse exsistinisbat. Tabulas vel Tablas vicum Alblas Cluverius exponit; Caspingtum, castellum Giessenburg; Grinnes Rhenen vicum; Vadam sive Adduodecimurn Wageningen. Grinnes et Vadam, in l. 5. Historiar. c. 20. memorat Tacitus cum Batavoduro, et insulam Baravorum palnstrem humilemque esiet ait; et in sua Germania c. 29. Batavos non multum ex ripa, sed insulam Rheni amnis colere, Cattorum quondam populum tradit. Progresiu temporis Insula Batavorum seu Batavia, corruptô et mutilatô nomine dicta est Batua. In Divisione Regni Lotharii A. C. 870. facta Batua ponitur inter Comitatum Testrebant et Hattuarias. Chronicon de Nortmannorum gestis, in anno 859. et Annales Bertiniani insulam Rheni Patavam nuncupant, ut supra tabula Theodosiana Pataviam. Batuam in anno 885. Annales Mettenses vocant. Godefridus illis obviam procedit ad locum Herispich, in quo Rhenifluenta et Vval unô se alveô resolvunt, et ab invicem longius recedentes, Batuam provincias suô gurgite cingunt. Hanc insulam ingredientes; solutô colloquiô insulâ excedunt. Quam Batuam provinciam et insulam non semel appellant; appellant iidem Annales ibidem et Frisiam A. C. 885, D. I. Hugo rebellare disponens contra Imperatorem, legatos ad Godefridum in Fresiam occulte dirigit. Nimirum frisii cum a Francis descivissent, Rhenum transgressi, in parte Bataviae consederant, et castrum Dorestate vel Baravodurum, ac Traiectum ad Rhenum inferius cognominatum praeter cetera loca occupaverant. Quare Beda citeriorem Frisiam vocat, ut distinguat ab ulteriore vel Transthenana Fresia, regione magnae Germaniae. Bedae, in c. 11. l. 5. Historiae, verbe haec sunt de Pippino Duce Francorum, avo Pippini Regis: Et quis nuper

citeriorem Fresiam pulso inde Rathbedô Rege ceperat; illo eos ad pradicandum misit. (Wilbrordum Presbyterum cum 11. sociis.) Quin et Annales Bertiniani Frisiam usque ad Mosam proferunt. Sic enim in anno 839. ibi legimus de tota Frisia uls et cis Rhenum: Ducatuns Fresiae usque Mosam. Cluverto Bataviae insulae superior pars vocatut vulgo de Betavv seu Betovv, alias Betuvve. Valesio Insula Batavorum est inter veterem alveum Rheni, ac Vacalem qui Mosâ recipitut: et Betuviam la Betuve, Ducatus Gelreusis portionem, ac magnam partem Meridianae Hollandiae seu Sudhollandiae continet. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

II.

BATAVIA

urbs Asiae in Iava iusul. sub Hollandis, ab A. G. 1619. antea Iacatra. Permunita est, in plano perferaci, et emporium celebre, cum castro et valido praesidio, Ibi residet Praefectus Generalis Societatis Holland. Indiae. Oriental. 15. leucis a Bantamo in ortum, 60. a Materano, in occasum. Crescit indies splendidior.

III.

BATAVIA

vulgo Rivier Batavia, fluv. Asiae, in Carpentaria regione parte Terrae Australis recens ab Hollandis lustratus, sed tantum versus ostia.